Autididact en Brammetje Baas

Als ik de afgelopen 10 jaar iets van Teun geleerd heb is het wel dat dingen leert op ZIJN moment. Dat het leven niet maakbaar is en alles een tijd heeft.

Heb je de film Brammetje Baas weleens gezien? Jaren geleden toen ik net begon als logopedist kreeg ik aan het einde van een behandeltraject van ouders een bioscoopbon kado met als tip om Brammetje Baas te gaan kijken. Zij herkenden hun zoon er ontzettend in. Ik had zelf toen geen kinderen en ben de film toen ook nog niet gaan kijken. Jaren later kwam hij voorbij en de woorden van deze ouders was toch blijven hangen in mijn hoofd. Ik keek de film en er werd zoveel duidelijk voor mij. Hij geeft heel goed weer hoe Bram zijn gedachtegang werkt en dat deze vaak anders is dan die van zijn meester in groep 3 of van zijn ouders. Bij veel kinderen (met autisme/adhd/hb) heeft forceren een averechts effect. 'Moeten' geeft mega veel weerstand (bij sommige volwassenen trouwens ook). Of de dingen die je aan wilt leren lijken simpelweg niet binnen te komen. Maar.... als er dan interesse is in een onderwerp dan lijkt alles ineens vanzelf te gaan. Het kan voor een buitenstander lastig te begrijpen zijn dat kinderen met autisme in sommige dingen heel goed zijn of dat ze over sommige onderwerpen heel veel weten, maar dat het niet lukt om de dagen van de week te onthouden of veters te strikken. Ook ik vind het moeilijk om dit uit te leggen, maar voor een deel heeft het te maken met innerlijke motivatie. Bedenk maar eens hoe gemotiveerd jij op de middelbare school was voor dat ene vak waarvan je wist dat je het de rest van je leven niet meer zou gebruiken (of dit in ieder geval dacht). Deed jij het toch omdat het gewoon moest, deed je het omdat je goed kon leren, deed je het om waardering te krijgen van je ouders/leerkrachten? Bram snapt werkelijk waar niet waarom het belangrijker is om stil te zitten op zijn stoel dan om een vlieg te redden die anders door de meester wordt doodgeslagen. Dit wordt door de meester ook niet uitgelegd. De enige uitleg die Bram krijgt is 'omdat ik het zeg'. Terwijl ik over deze blogpost nadacht kwam de term 'autididact' bij me naar boven. Teun leert veel op school, maar alles op zijn eigen tempo. Soms probeer ik dingen met hem te oefenen die niet aan lijken te komen en er vervolgens maanden later ineens weer oppoppen. Maar Teun leert ook super veel van de filmpjes die hij kijkt. Ten eerst heeft hij erdoor leren praten, eindeloos achter elkaar hetzelfde filmpje kijken, luisteren en naspreken. Dit is namelijk veel consistenter dan de taal die wij spreken. Telkens andere woorden, ander tempo, andere intonatie, andere zinsbouw. Taal uit filmpjes geeft houvast en vervolgens gaat Teun dit proberen toe te passen in de echte wereld. Moeilijk, want veel dingen neemt hij letterlijk, maar soms ook zo adequaat dat het mij emotioneert. Nu is Teun dus de film Brammetje Baas stukje voor stukje aan het uitpluizen. Eerst de grappige stukjes, waarbij hij keer op keer niet meer bij kwam van het lachen (Bram die de broek van de meester naar beneden trekt tijdens de gymles), toen het stukje waarin Bram dacht dat hij echt niks meer goed kon doen. Als ik Teun nu wijs op iets wat hij echt niet mag komt het zinnetje uit de film "ik kan niks maken, alleen maar dingen kapot maken" naar boven. Teun neemt ook feilloos het gevoel over uit de film, mijn hart breekt als ik hem zo zie, maar ergens zit ook enorm de dramaqueen in hem en zijn die twee soms moeilijk uit elkaar te halen. Snel haal ik dan maar weer een grappige scene uit de film naar boven om samen weer te lachen, want uitleggen waarom fouten maken bij het leven hoort en daar de essentie van snappen is nog een stapje te ver (soms voor mezelf ook nog..). Maar dit is dus een manier voor Teun om op zijn eigen tempo de wereld ietsje beter te snappen en taal te leren toepassen. Voor de mensen die Brammetje Baas nog niet hebben gezien, hij staat op Netflix. Zonder al teveel te verklappen wil ik toch eindigen met een pleidooi voor alle kinderen als Bram en Teun. Bram en Teun zijn wie ze zijn, heel goed in staat om te leren, maar op een andere manier en tijd dan geschreven staat in de boeken. Met hun motivatie om vliegen te redden en de wereld beter te begrijpen raken ze mij diep, ik hoop jou ook.